Khá Bảnh và sự liên tưởng đến nhân vật Xuân Tóc Đỏ của Vũ Trọng Phụng

Khi Vũ Trọng Phụng xây dựng nhân vật Xuân Tóc Đỏ, có lẽ chính ông cũng không nghĩ rằng mình đã tạo nên một tượng đài. Gần thế kỷ sau, những kẻ lưu manh vẫn luôn có vị trí nổi bật trong xã hội. Dù rất nhiều người ý thức được đó là kẻ lưu manh.

Năm 2019, Xuân Tóc Đỏ có tên là Khá Bảnh. Sân tennis của nó là Facebook. Công chúng của nó có tên Cộng đồng mạng. Huy chương Indochine nó giành được là nút Vàng Youtube (cấp cho những tài khoản có trên 1 triệu lượt người đăng ký theo dõi).

Còn bằng hữu của nó là những Thánh Chửi làm nghề đồ tể, Anh Cụt Ngón làm nghề cho số đề, Bố Nuôi làm nghề bảo kê quán karaoke, Chị Cả làm nghề cho vay nặng lãi...

Mới chỉ 2 năm trước thôi, Khá Bảnh còn là cậu choai quê mùa đóng vai phụ trong 1 clip ca nhạc hài parody của Vanh Leg (các phụ huynh nếu chưa biết về cái tên này thì về hỏi con nhé). Vai của Khá chừng vài chục giây, ngồi ở góc màn hình, cười ngây ngô và chơi tú lơ khơ với mấy bạn bên bờ ruộng.

Thế thôi. Dẫn lại cảnh này, để các anh chị hiểu là cũng như Xuân Tóc Đỏ, Khá Bảnh cũng có khởi đầu không vẻ vang gì. Đừng vội gán cho cậu những hỗn danh đại ca nọ đầu gấu kia.

Rồi Khá nổi lên với điệu nhảy múa quạt. Thành thật mà nói, tôi là thế hệ đi sàn thứ 2 của Hà Nội, cũng biết tí ti ăn chơi. Nhảy như Khá, rất khó mà gọi là Bảnh. Nhưng nó dễ, nó ăn với nhạc, và nó bốc. Thế là Khá trở nên nổi tiếng.

Thanh thiếu niên (chủ yếu là thiếu niên), đua nhau xem clip Khá Bảnh nhảy nhót. Điệu Lăm Vông Bắc Ninh trở nên thịnh hành khắp cõi. Đến đây, tương tự như Xuân Tóc Đỏ tự xưng me-xừ, Khá tự thêm chữ Bảnh vào cái tên thể hiện mơ ước của gia đình: Ngô Bá Khá.

Có tên tuổi rồi, Khá Bảnh thường xuyên làm livestream, ngồi kể chuyện chém gió thôi mà lúc nào cũng vài nghìn người xem cùng thời điểm.

Tôi đã từng viết tút nói rằng có 2 thanh niên mà các phụ huynh nên cầu cho họ tử tế. Một là Sơn Tùng MTP, hai là Khá Bảnh. Bởi vì 2 thanh niên này có sức ảnh hưởng quá mạnh đến giới trẻ.

Sơn Tùng với quần áo hàng hiệu, tóc tai Hàn Quốc, âm nhạc thời trang và cách truyền thông vô cùng bài bản - trở thành thần tượng của giới trẻ thành thị.

Còn Khá Bảnh, với cách ăn mặc lẫn ăn nói đầy thô mộc, âm nhạc và vũ đạo vỉa hè, tự mình làm truyền thông cho mình theo cách ngô nghê nhất - lại trở thành thần tượng của giới trẻ ở nông thôn.

Sự thực là như vậy. Thanh thiếu niên sành điệu ở đô thị không xem Khá Bảnh ra mẻ gì. Vào đọc comment dưới các clip của Bảnh mà xem, bọn trẻ đa phần vào giễu cợt ngoại hình chưa phẫu thuật thẩm mỹ và cái giọng ngọng L - N của Bảnh vô số kể.

Khá Bảnh, vô tình trở thành người đại diện của 1 bộ phận giới trẻ bị lãng quên, đặc biệt ở nông thôn. Những thanh thiếu niên không biết giải trí bằng gì, không có điều kiện học hành cao hơn, không kiếm được việc làm, vừa tự ti vừa tự ái bởi khoảng cách giàu - nghèo, thành thị - nông thôn, bị hạn chế những cơ hội để có chỗ đứng trong xã hội.

Thật nực cười và thậm chí là bất công, khi cả xã hội lao vào công kích Khá Bảnh, chửi mắng nó như một thằng mất dạy, đòi tẩy chay nó như một bệnh dịch sẽ băng hoại cả một thế hệ trẻ.

Trong khi, nó chính là một sản phẩm tiêu biểu của thời đại này. Có gọi nó là quái thai, thì sự thật đó vẫn không thể chối bỏ.

Bố mẹ vứt iPad cho con, và giờ thì ngạc nhiên khi biết chúng thích Khá Bảnh.

Những người làm nghệ thuật mải miết lo kiếm danh kiếm tiền,và giờ thì bĩu môi khi biết lượng view của Khá Bảnh vượt xa một vở kịch hay một buổi hòa nhạc thính phòng.

Và những nhà tuyên giáo, kể từ sau thời của Lê Văn Tám, Kim Đồng... đã không thèm xây dựng một hình tượng thanh niên mới nào, giờ thì cấm đoán, thậm chí giận dữ muốn bỏ tù Khá Bảnh.

Để mà bắt một gã du côn thì dễ lắm. Cờ bạc, sử dụng tàng trữ ma túy, tàng trữ hung khí... những lỗi mà thanh niên thời này còn chẳng biết đó là phạm pháp. Khá Bảnh lên đồn, khóc rống lên trước mặt Công an, trở lại nguyên hình thằng choai mới lớn.

Xuân Tóc Đỏ của Vũ Trọng Phụng thậm chí vào sách giáo khoa. Các thày cô không xem đó là một cá nhân cụ thể. Sách văn mẫu dạy rằng, đó là một hình tượng khái quát mặt trái của xã hội.

Một lúc nào đấy, những Khá Bảnh, Lệ Rơi, Bà Tưng... sẽ được nhắc đến như những Xuân Tóc Đỏ, bà Phó Đoan, ông TYPN của thời đại này.

Cười cợt chúng thì cũng được thôi, nhưng chẳng khiến bạn trở nên cao quý hơn đâu. Còn bọn trẻ, không có Khá Bảnh này, thì chúng sẽ có Khá Rảnh khác.

Nguồn: Nhà báo Phạm Gia Hiền